EUROPE DIRECT Szczecin

Pomoc państwa: Komisja zatwierdza wsparcie w wysokości do 5,2 mld euro ze strony 13 państw członkowskich na rzecz ważnego projektu stanowiącego przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania (IPCEI) w ramach łańcucha wartości technologii wodorowyc

Zgodnie z unijnymi zasadami pomocy państwa Komisja zatwierdziła drugi ważny projekt stanowiący przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania („projekt IPCEI"). Ma on wspierać badania naukowe i innowacje, pierwsze zastosowanie w przemyśle i budowę odpowiedniej infrastruktury w łańcuchu wartości technologii wodorowych.

Projekt IPCEI Hy2Use został wspólnie opracowany i zgłoszony przez trzynaście państw członkowskich: Austrię, Belgię, Danię, Finlandię, Francję, Grecję, Hiszpanię, Holandię, Polskę, Portugalię, Słowację, Szwecję i Włochy.

Państwa te zapewnią finansowanie publiczne w wysokości do 5,2 mld euro, co ma uwolnić dodatkowe 7 mld euro w postaci inwestycji prywatnych. W ramach tego projektu IPCEI w 35 projektach uczestniczyć będzie 29 przedsiębiorstw prowadzących działalność w jednym państwie członkowskim lub większej ich liczbie, w tym małe i średnie przedsiębiorstwa („MŚP") oraz przedsiębiorstwa typu start-up.

IPCEI Hy2Use obejmie znaczną część łańcucha wartości technologii wodorowych. W ramach tego projektu przewiduje się wsparcie na rzecz (i) budowy infrastruktury związanej z wodorem, w szczególności wielkoskalowych elektrolizerów i infrastruktury transportowej, na potrzeby produkcji, magazynowania i transportu wodoru odnawialnego i niskoemisyjnego; oraz (ii) rozwoju innowacyjnych i bardziej zrównoważonych technologii służących włączeniu wodoru do procesów przemysłowych w wielu sektorach, zwłaszcza tych, w których trudniej jest obniżać emisyjność, takich jak sektor produkcji stali, cementu i szkła. Oczekuje się, że projekt IPCEI zwiększy dostępność wodoru odnawialnego i niskoemisyjnego, a tym samym zmniejszy zależność od dostaw gazu ziemnego.

Zakłada się, że w niedalekiej przyszłości zrealizowanych zostanie szereg projektów: do lat 2024–2026 uruchomionych ma zostać kilka wielkoskalowych elektrolizerów, natomiast do lat 2026–2027 wdrożonych zostanie wiele innowacyjnych technologii. Zakończenie całego projektu planowane jest na 2036 r., przy czym harmonogram różni się w zależności od projektu i zaangażowanych przedsiębiorstw.

W projekcie „IPCEI Hy2Use" uczestniczy również - w ramach dwóch indywidualnych projektów - Norwegia, należąca do Europejskiego Obszaru Gospodarczego. Za ocenę pomocy państwa zgłoszonej przez ten kraj odpowiada Urząd Nadzoru EFTA.

Projekt IPCEI Hy2Use jest kontynuacją i uzupełnieniem pierwszego projektu IPCEI dotyczącego łańcucha wartości technologii wodorowych, tj. IPCEI Hy2Tech, zatwierdzonego przez Komisję 15 lipca 2022 r. Chociaż oba projekty IPCEI dotyczą łańcucha wartości technologii wodorowych, projekt IPCEI Hy2Use skupia się na projektach, które nie wchodzą w zakres IPCEI Hy2Tech, a mianowicie na infrastrukturze związanej z wodorem i zastosowaniach wodoru w sektorze przemysłu (IPCEI Hy2Tech koncentruje się natomiast na użytkownikach końcowych w sektorze mobilności).

Ocena dokonana przez Komisję

Komisja oceniła proponowany projekt na podstawie unijnych zasad pomocy państwa, a w szczególności komunikatu dotyczącego ważnych projektów stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania.

W sytuacji gdy prywatne inicjatywy wspierające przełomowe innowacje i budowę wielkoskalowej infrastruktury o dużym znaczeniu dla UE nie przynoszą spodziewanych wyników ze względu na znaczne ryzyko związane z takimi projektami, projekty IPCEI umożliwiają państwom członkowskim wspólne wypełnienie luki inwestycyjnej w celu przezwyciężenia tych niedoskonałości rynku. Jednocześnie gwarantują one, że cała gospodarka UE czerpie korzyści z takich inwestycji, i ograniczają potencjalne zakłócenia konkurencji.

Komisja stwierdziła, że projekt IPCEI Hy2Use spełnia wymogi określone w jej komunikacie. W szczególności Komisja zauważyła, że:

  • Projekt przyczynia się do realizacji wspólnego celu poprzez wspieranie strategicznego łańcucha wartości kluczowego dla przyszłości Europy, a także celów kluczowych inicjatyw politycznych UE, takich jak Europejski Zielony Ładunijna strategia w zakresie wodoru i plan REPowerEU.
  • Wszystkie 35 projektów IPCEI jest bardzo ambitnych, ponieważ ich celem jest rozwój technologii i infrastruktury, które wykraczają poza obecną ofertę rynkową i umożliwiają znaczną poprawę efektywności, bezpieczeństwa, wpływu na środowisko, a także efektywności kosztowej.
  • Projekt IPCEI wiąże się również ze znacznym ryzykiem technologicznym i finansowym. W związku z tym konieczne jest wsparcie publiczne, aby zachęcić przedsiębiorstwa do realizacji tej inwestycji.
  • Pomoc dla poszczególnych przedsiębiorstw ogranicza się do tego, co konieczne i proporcjonalne oraz co nie zakłóca bezpodstawnie konkurencji. Komisja sprawdziła w szczególności, że planowane łączne maksymalne kwoty pomocy odpowiadają kosztom kwalifikowalnym projektów oraz lukom w ich finansowaniu. Co więcej, jeżeli duże projekty realizowane w ramach IPCEI okażą się bardzo udane i przyniosą dodatkowe dochody netto, przedsiębiorstwa spłacą odpowiedniemu państwu członkowskiemu część pomocy otrzymanej ze środków publicznych (mechanizm wycofania).
  • Przedsiębiorstwa uczestniczące w projekcie i korzystające ze wsparcia publicznego będą rozpowszechniać wyniki tego projektu wśród europejskiej społeczności naukowej i przedstawicieli sektora innych niż przedsiębiorstwa i państwa uczestniczące w projekcie IPCEI. W rezultacie w całej Europie wystąpi pozytywny efekt mnożnikowy.

W związku z powyższym Komisja stwierdziła, że projekt jest zgodny z unijnymi zasadami pomocy państwa.

Finansowanie, beneficjenci i kwoty pomocy

Projekt IPCEI obejmie 35 projektów z udziałem 29 przedsiębiorstw, w tym MŚP i przedsiębiorstw typu start-up, które prowadzą działalność w jednym państwie członkowskim lub większej ich liczbie. Uczestnicy bezpośredni będą ściśle z sobą współpracować w ramach licznych planów współpracy, a także z ponad 160 partnerami zewnętrznymi, takimi jak uczelnie wyższe, organizacje badawcze i MŚP w całej Europie.

Poniżej przedstawiono ogólną strukturę Hy2Use, w tym poszczególne projekty.

ipcei

Więcej informacji na temat kwot pomocy dla poszczególnych uczestników będzie można znaleźć w ogólnodostępnej wersji decyzji Komisji po tym, jak Komisja uzgodni z państwami członkowskimi i osobami trzecimi, jakie poufne informacje handlowe należy z tej wersji usunąć.

Cytaty pochodzące od członków kolegium komisarzy

Przewodnicząca Komisji Ursula von der Leyen oświadczyła: Wodór może stanowić przełom dla Europy. Ma on kluczowe znaczenie dla dywersyfikacji naszych źródeł energii i dla zmniejszenia naszej zależności od rosyjskiego gazu. Musimy zwiększyć skalę tego niszowego rynku i właśnie dlatego tworzymy Bank Wodoru. Zwiększymy również nasz udział finansowy w ważnych projektach stanowiących przedmiot wspólnego europejskiego zainteresowania. Pomoże to w opracowywaniu przełomowych innowacji i stworzy pozytywne skutki uboczne dla całej gospodarki UE oraz pobudzi gospodarkę przyszłości.

Wiceprzewodnicząca wykonawcza Margrethe Vestager, odpowiedzialna za politykę konkurencji, stwierdziła: Dzięki opracowywaniu technologii na rzecz niskoemisyjnego, a w szczególności czystego wodoru, oraz budowie infrastruktury niezbędnej do jego wdrożenia Europa będzie o krok bliżej do tego, aby do 2050 r. stać się pierwszym kontynentem neutralnym dla klimatu. Łańcuch wartości wodoru w Europie dopiero raczkuje. Dlatego samodzielne inwestycje w tak innowacyjny rynek są dla przedsiębiorstw i państw członkowskich ryzykowne. I tu właśnie ważną rolę odgrywa pomoc państwa, dzięki której można uwolnić i przyciągnąć znaczne inwestycje prywatne, które inaczej nie doszłyby do skutku, i zwiększyć ich zyskowność. Pełna treść wypowiedzi dostępna jest tutaj.

Komisarz Thierry Breton, odpowiedzialny za rynek wewnętrzny, skomentował: Wodór ma zasadnicze znaczenie dla transformacji ekologicznej w sektorach energochłonnych europejskiego przemysłu. Za sprawą wodoru możemy produkować stal, cement i chemikalia w sposób bezemisyjny, a także może on zastąpić duże ilości paliw kopalnych. Przemysł europejski jest światowym liderem w zakresie technologii wodorowych. Czas już wdrażać nasze technologie w europejskich fabrykach. Temu właśnie służą nasze projekty IPCEI: stworzeniu w Europie pierwszej generacji przemysłowych projektów wielkoskalowych w dziedzinie technologii wodorowych.

Kontekst

Zatwierdzenie opisanego projektu IPCEI przez Komisję wpisuje się w szersze działania Komisji na rzecz wspierania rozwoju innowacyjnego i zrównoważonego przemysłu wodorowego w Europie.

W 2018 r. Komisja ustanowiła strategiczne forum ds. IPCEI – wspólny organ składający się z przedstawicieli państw członkowskich i przemysłu. W listopadzie 2019 r. forum to opublikowało sprawozdanie i określiło m.in. technologie i systemy wodorowe jako jeden z kilku strategicznych łańcuchów wartości kluczowych dla Europy. W lipcu 2020 r. Komisja opublikowała unijną strategię w zakresie wodoru, w której określiła ambitne cele w zakresie produkcji i stosowania czystego wodoru, oraz uruchomiła europejski sojusz na rzecz czystego wodoru, zrzeszający europejską społeczność wodorową (przemysł, społeczeństwo obywatelskie i organy publiczne).

Obok priorytetów politycznych określonych w Europejskim Zielonym Ładzie, w szczególności w obszarze zrównoważenia środowiskowego, a także ekologicznej transformacji sektorów przemysłu i transportu w kierunku neutralności klimatycznej, inicjatywy te odegrały ważną rolę w realizacji celów IPCEI Hy2Use i ułatwiły tworzenie partnerstw przemysłowych.

Dzisiejsza decyzja dotyczy drugiego projektu IPCEI zatwierdzonego na podstawie komunikatu z 2021 r. w sprawie pomocy państwa w zakresie projektów IPCEI. Określono w nim kryteria, według których niektóre państwa członkowskie mogą wspierać transnarodowe projekty o strategicznym znaczeniu dla UE na podstawie art. 107 ust. 3 lit. b) Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Celem tego komunikatu jest zachęcenie państw członkowskich do wspierania wysoce innowacyjnych projektów, które wyraźnie przyczyniają się do wzrostu gospodarczego, tworzenia miejsc pracy i zwiększania konkurencyjności.

Komunikat w sprawie projektów IPCEI uzupełnia inne zasady pomocy państwa, takie jak Wytyczne w sprawie pomocy państwa na ochronę klimatu i środowiska oraz cele związane z energiąogólne rozporządzenie w sprawie wyłączeń grupowych i Zasady ramowe dotyczące pomocy państwa na działalność badawczą, rozwojową i innowacyjną, które umożliwiają wspieranie innowacyjnych projektów i równocześnie ograniczają ryzyko zakłóceń konkurencji.

W szczególności „Wytyczne w sprawie pomocy państwa na ochronę klimatu i środowiska oraz cele związane z energią" przewidują wsparcie publiczne dla inwestycji prowadzących do zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych, m.in. inwestycji dotyczących produkcji lub wykorzystania wodoru odnawialnego i niskoemisyjnego. Niektóre z tych projektów, które mają uzupełniać projekty IPCEI związane z wodorem, są obecnie przedmiotem oceny Komisji w trybie priorytetowym. 

W komunikacie w sprawie projektów IPCEI zadeklarowano wsparcie na rzecz inwestycji w badania, rozwój i innowacje, pierwszego wdrożenia w przemyśle i budowy infrastruktury, pod warunkiem że projekty otrzymujące finansowanie są wysoce innowacyjne, mają znaczenie dla całej Europy i nie dotyczą produkcji masowej ani działalności handlowej. Wymagane jest również, by projekty te wywierały pozytywne efekty zewnętrzne i przewidywały szerokie rozpowszechnianie w UE uzyskanej wiedzy, a także by dokonano szczegółowych ocen konkurencji w celu zminimalizowania wszelkich nadmiernych zakłóceń na rynku wewnętrznym.

Po wyjaśnieniu wszelkich kwestii związanych z poufnością jawna wersja decyzji zostanie udostępniona w rejestrze pomocy państwa na stronie Komisji poświęconej konkurencji pod numerami spraw: SA.64631 (Austria), SA.64641 (Belgia), SA.64636 (Dania), SA.64628 (Finlandia), SA.64670 (Francja), SA.64654 (Grecja), SA.64623 (Hiszpania), SA.64650 (Holandia), SA.64627 (Polska), SA.64754 (Portugalia), SA.64634 (Słowacja), SA.64652 (Szwecja) i SA.64645 (Włochy). Wykaz nowych decyzji dotyczących pomocy państwa opublikowanych w internecie i Dzienniku Urzędowym zamieszczany jest w cotygodniowym biuletynie internetowym dotyczącym pomocy państwa.

Pdf do druku

Pomoc państwa

polski (196.446 kB - PDF)

Pobierz (196.446 kB - PDF)

Podobne dokumenty

IPCEI_Hy2Use_pl

(660.18 kB - PDF)

Pobierz (660.18 kB - PDF)

Komunikat prasowy

21 września 2022

Bruksela